Otomatik Sayaç Okuma Sistemi

Elektrik Piyasası Ölçüm Sistemleri Yönetmeliği, 28.12.2023 tarih ve 32413 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Yönetmeliğin amacı; elektrik piyasasında lisanslı ve lisanssız üretim faaliyetleri ile tüketim amaçlı kullanılan ölçüm sistemleri kapsamında yer alan sayaçlar dâhil olmak üzere tüm ölçüm sistemlerinin belirlenmesine, gerekli teçhizatın kurulmasına, bu sistemler vasıtasıyla elde edilen verilerin işlenmesi ve paylaşımına ilişkin esaslar ile tarafların görev, yetki ve sorumluluklarının belirlenmesidir. Elektrik Piyasası Ölçüm Sistemleri Yönetmeliği uyarınca;

Akıllı Sayaç Sistemi

Akıllı Sayaç Sisteminde kullanılan ölçüm sistemi bileşenleri

MADDE 4

(1) Elektrik piyasası faaliyetlerinde, Uluslararası Tip Onay (MID) belgesi ve reaktif enerji ölçme özelliği için ilave olarak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Tip ve Sistem Onay belgesine sahip olan ve bu Yönetmelik, ilgili diğer mevzuat ve ilgili standartlar ile teknik şartnamesine uygun olarak üretilen ölçüm sistemi bileşenleri kullanılır.

(2) Ölçüm sistemi bileşenlerine ilişkin asgari ve isteğe bağlı özellikler, ilgisine göre TEİAŞ veya TEDAŞ tarafından hazırlanan teknik şartnameler ile belirlenir.

Milli Akıllı Sayaç Sistemi bileşenleri ve temel özellikleri

MADDE 5

(1) MASS ana bileşenleri, aşağıdaki donanım ve yazılımlardan oluşur:

a) Akıllı sayaçlar.

b) Modem.

c) Merkezi haberleşme yazılımı.

ç) Veri yoğunlaştırıcı.

d) Kullanıcı mobil uygulaması.

(2) Birinci fıkrada belirtilen ana bileşenlere ilişkin asgari teknik özellikler, ölçüm doğruluğu sınıfları, MASS’a dâhil edilecek sayaçlar, uzaktan haberleşme donanımı ile merkezi haberleşme yazılımı arasında uzaktan iki yönlü veri alışverişinin gerçekleştirilebilmesi için altyapının sahip olması gereken asgari teknik özellikler ile diğer kriterler, TEDAŞ tarafından hazırlanan akıllı sayaç, modem, merkezi haberleşme yazılımı ve veri yoğunlaştırıcı teknik şartnameleri ile belirlenir.

(3) MASS kapsamındaki farklı marka; sayaç, modem, merkezi haberleşme yazılımı ve veri yoğunlaştırıcı birimleri TEDAŞ tarafından onaylanan birlikte çalışabilirlik test prosedürlerine göre TEDAŞ ya da Türk Akreditasyon Kurumu tarafından yetkilendirilmiş test kurumları tarafından yapılan birlikte çalışabilirlik testleriyle onaylanır.

(4) Üçüncü fıkra kapsamında onaylanmış MASS bileşenlerinin bir bütün olarak uyum içerisinde çalışması ve bileşenlerden herhangi birinin yerine farklı bir üreticinin ürününün kullanılabilmesi ve tüm bileşenlerin, herhangi bir revizyona gerek duymadan uyum içerisinde çalışmaya devam etmesi gerekir.

Akıllı Sayaç Sistemi Altyapısına İlişkin Görev ve Sorumluluklar

Akıllı Sayaç Sistemi kapsamında altyapının kurulumuna ilişkin görev ve sorumluluklar

MADDE 6

(1) Dağıtım sistemine bağlı sayaçların MASS kapsamına dahil edilmesi, iletişim kurulması için gerekli teçhizatın, altyapının ve akıllı sayaçların kurulumu, işletilmesi ve bakımı ve mevcut sayaçların akıllı sayaçlar ile değiştirilmesi dağıtım şirketlerinin sorumluluğundadır.

(2) İletim sisteminde kullanıcı mülkiyetindeki sayaçların değiştirilmesi durumunda ve kullanıcılar için ilk defa tesis edilecek sayaç ve modemler kullanıcı tarafından temin edilir, TEİAŞ tarafından tesis edilir. İlk defa tesis edilecek akıllı sayaçlara ilişkin iletişim altyapısı bulunmaması durumunda iletişim altyapısı kullanıcı tarafından temin ve tesis edilir. İletim sistemine verilen ya da iletim sisteminden çekilen elektrik enerjisini ölçen sayaçların tümünün akıllı sayaç olması gerekir.

Verilerin paylaşımına dair tarafların görev ve sorumlulukları

MADDE 8

(1) TEİAŞ ve dağıtım şirketleri, sayaçlar üzerinden elde edilen verileri bu maddede belirtilen esaslar dahilinde ilgili taraflarla güvenli ortamda ve internet tabanlı paylaşmak üzere gerekli altyapıyı oluşturur.

(2) 15 dakikalık periyotlarda endeks değerleri alınabilen üretim, tüketim tesisleri ile elektrik depolama ünitelerinin veya tesislerinin veriş-çekiş değerleri EPİAŞ ile en geç ilgili saatin 2 saat sonrasında paylaşılır.

(3) Diğer tüm sayaçların uzlaştırma dönemi bazındaki değerleri en geç ilgili ayın uzlaştırma takviminde tanımlanan son güne kadar EPİAŞ ile paylaşılır.

(4) TEİAŞ ve dağıtım şirketlerinin kurmuş olduğu sistemin PYS ile gerçek zamanlı haberleşme altyapısına sahip olması için gerekli çalışmalar TEİAŞ, dağıtım şirketleri ve EPİAŞ tarafından yürütülür.

(5) Kullanıcı Mobil Uygulaması kapsamındaki verilerin, diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla paylaşımı kapsamında tarafların görev ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir.

(6) Akıllı sayaç verilerinin, uzlaştırmaya esas veriş-çekiş konfigürasyonlarında yer alan sayaçlarla sınırlı olmak üzere paylaşımına ilişkin hizmet bedeli Kurul kararı ile belirlenir. Kurul Kararı ile hizmet bedeli belirlenene kadar söz konusu hizmet bedelsiz sunulur.

Lisanssız Elektrik Üretimi Kapsamındaki Sayaçlar

Lisanssız elektrik üretim tesislerinde kullanılan sayaçlara ilişkin hususlar

MADDE 9

(1) 12/5/2019 tarihli ve 30772 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği kapsamındaki tesislere ilişkin ilgili şebeke işletmecisi tarafından;

a) Üretim ve tüketim tesislerinin aynı yerde bulunması halinde, bağlantı anlaşmasında belirlenen yere ilgili mevzuatta uzlaştırma mekanizmasının gerektirdiği haberleşmeyi sağlayabilecek çift yönlü,

b) Üretim tesisinin tüketim tesisiyle aynı yerde bulunmaması halinde ilgili tesislerin bağlantı anlaşmalarında belirlenen yerlere, ilgili mevzuatta uzlaştırma mekanizmasının gerektirdiği haberleşmeyi sağlayabilecek şekilde üretim tesisi için çift yönlü, tüketim tesisi için tek yönlü, sayaç takılır. Çift yönlü sayaçlar için şebeke işletmecisi tarafından kontrol amaçlı ikinci bir sayaç takılabilir.

(2) Faturalamaya esas ölçüm noktası, şebekeye bağlantı noktasında birinci fıkraya uygun olarak tesis edilecek sayaçtır. Şebekeye bağlı her bir üretim tesisinin üretimini ölçmek amacıyla ayrı bir sayaç bulundurulması zorunludur ve bu sayaçtan elde edilen günlük bazdaki veriler ilgililerce Kurum tarafından istenen formata uygun olarak sunulur.

(3) Kurulu gücü 10 kW’ın üzerinde olan üretim tesisleri için birinci fıkraya göre tesis edilen sayaçların Akıllı Sayaç PRO olması gerekir.

(4) Bir tüketim tesisi için kurulacak, farklı teşvik fiyatlarına tabi yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri ile kojenerasyon ve mikrokojenerasyon tesislerinde üretilen elektrik enerjisinin ayrı ayrı saatlik ölçülmesine imkân verecek şekilde sayaç tesis edilir.

(5) Üretim tesisinin kabulü aşamasında ölçüm sistemi, ikinci fıkra kapsamında tesis edilen sayacı da içerecek şekilde ilgili şebeke işletmecisi tarafından kontrol edilerek mühürlenir ve kayıt altına alınır.

MASS’ın Yaygınlaştırılması

Yaygınlaştırmada öncelik sıralaması

MADDE 13

(1) Yaygınlaştırma, abone grupları ve ölçüm noktaları itibarıyla aşağıdaki öncelik sıralamasına uygun olarak gerçekleştirilir:

a) Yeni tesis edilen sayaçlar ile damga süresinin dolması nedeniyle değiştirilmesi gereken sayaçlar.

b) Her bir dağıtım transformatörü çıkışına tesis edilmesi gereken sayaçlar.

c) Arıza kaynaklı olarak değiştirilmesi gereken sayaçlar.

ç) Kaçak elektrik kullanım şüphesiyle değiştirilen sayaçlar.

(2) Akıllı Sayaç PRO kapsamında olması gereken sayaçlar:

a) Lisanslı üretim tesislerinin tüketim birimlerinin dağıtım sisteminden çektiği elektrik enerjisini ölçen sayaçlar.

b) Lisanslı üretim tesislerinin dağıtım sistemine verdiği elektrik enerjisini ölçen sayaçlar.

c) İki dağıtım sistemi arasındaki alışverişe esas elektrik enerjisini ölçen sayaçlar.

ç) Depolamalı elektrik üretim tesisi bünyesindeki elektrik depolama ünitesi, üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi ile müstakil elektrik depolama tesislerinden verilen ve çekilen elektrik enerjisini ölçen sayaçlar.

d) Önceki yıl tüketimi veya yıl içerisindeki tüketimi 10 MWh üzerinde olan kullanım yerlerine ilişkin mevcut sayaçlar.

e) Ayrı bir elektrik aboneliği olan ve en az bir DC 50 kW ve üzeri güçte şarj ünitesi bulunan şarj istasyonları ile tüketimi yıllık 10 MWh üzerinde olan şarj istasyonlarının elektrik tüketiminin ölçülmesi için kullanılacak sayaçlar.

(3) Serbest tüketici olup önceki yıl tüketimi veya yıl içerisindeki tüketimi 10 MWh üzerinde olan kullanım yerlerindeki tüketicilerin, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girme tarihinden sonra tedarikçi seçme hakkını kullanmaları halinde, kullanım yerindeki sayaçların Akıllı Sayaç PRO olması zorunludur. Bu kullanım yerlerinde uzaktan haberleşme özelliği olmayan sayaçlar ilgili şebeke işletmecisi tarafından müteakip ay içerisinde değiştirilir.

(4) Bu madde kapsamında MASS altyapısına geçiş ve sistemin yaygınlaştırılmasına ilişkin hususlar Kurul tarafından belirlenir.

Diğer Hükümler

Piyasa katılımcıları tarafından kurulmuş mevcut uzaktan okuma ve izleme sistemleri

MADDE 14

(1) Piyasa katılımcıları veya kullanıcılar tarafından kurulmuş olan mevcut uzaktan okuma ve izleme sistemlerinin ilgili şebeke işletmecisinin sistemleriyle uyumlu olması, söz konusu sistemlerin veri güvenliğini tehlikeye sokmaması ve mühürlü ölçü devrelerinin bulunduğu hücrelerde olmaması kaydıyla TEİAŞ ve dağıtım şirketleri tarafından izin verilir. Ayrıca bu sistemlerin arıza bakım çalışmaları ile rutin kontrolleri için iş güvenliğine ilişkin mevzuat çerçevesindeki kurallara uyulması zorunludur.

Geçici ve Son Hükümler

Milli akıllı sayaç sistemi geçiş dönemine ilişkin uygulamalar

GEÇİCİ MADDE 3

(1) TEDAŞ - MLZ/2017-062.A kodlu Elektronik Elektrik Sayaçları Teknik Şartnamesine göre alınan sayaçlar 1/1/2025 tarihine kadar tesis edilebilir.

(2) TEDAŞ - MLZ/2019-064.A kodlu Haberleşme Ünitesi Teknik Şartnamesine göre alınan haberleşme üniteleri 1/1/2025 tarihine kadar tesis edilebilir.

(3) Bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrasıyla 13 üncü maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları kapsamında Akıllı Sayaç PRO tesis edilmesi gereken yerlere 1/1/2025 tarihine kadar Otomatik Sayaç Okuma Sistemiyle uyumlu sayaç ve modem tesis edilebilir.

(4) Bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendi kapsamında önceki yıl tüketimi veya yıl içerisindeki tüketimi 10 MWh üzeri olan kullanım yerlerindeki mevcut sayaçlar, yüksek tüketimlilerden başlamak ve dağıtım şirketi bazında yüzde yirmisinden az olmamak üzere, 1/1/2025 tarihine kadar Akıllı Sayaç PRO veya Otomatik Sayaç Okuma Sistemiyle uyumlu sayaç ve modem ile değiştirilir.

(5) TEDAŞ tarafından 1/1/2025 tarihine kadar Merkezi Haberleşme Yazılımı Teknik Şartnamesi yayımlanır.

(6) Dağıtım şirketleri, MASS kapsamında TEDAŞ tarafından yayımlanan şartnamesine uygun Merkezi Haberleşme Yazılımını 1/4/2025 tarihine kadar kurar.

(7) Dağıtım şirketleri 1/8/2025 tarihine kadar uzaktan okuma yapılabilen tüm sayaçların verilerinin aktarılması ve işlenebilmesine ilişkin Merkezi Haberleşme Yazılımı ile entegrasyonu sağlar.

(8) 1/6/2025 tarihinden itibaren dağıtım şirketleri tarafından tedarik edilecek akıllı sayaçlar, modemler, merkezi haberleşme yazılımları ve veri yoğunlaştırıcılar birlikte çalışabilirlik ilkesine uygun olur.

Yürürlük

MADDE 18

(1) Bu Yönetmelik 1/1/2024 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 19

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.

Meram Elektrik Dağıtım A.Ş. tarafından testleri yapılarak, kurul tarafından onaylanan ortak asgari teknik özelliklere ve protokol yapısına uygun modem üretimi yapan firma ve modem bilgileri aşağıda paylaşılmıştır.

01.01.2025 tarihine kadar onaylanan marka bilgileri aşağıdadır.

Listede belirtilen firmalar dışında asgari özelliklere ve yazılımsal olarak protokol yapısına uyan firmalar da listeye eklenecektir. Listede bulunmayan marka ve modeller sistemimizde kesinlikle kullanılmayacaktır. Ayrıca tesis edilecek modemler 2G/4G veya NB-IoT teknolojilerini destekleyecektir.

*Firmalar alfabetik sıralanmıştır.